Testy ilościowe jako najbardziej wiarygodne.

Aktualnie dostępne są liczne metody diagnostyczne umożliwiające oznaczanie alergenowo swoistych IgE (sIgE) w surowicy pacjenta. W zależności od rodzaju kalibracji testu i tego jak często jest wykonywana krzywa kalibracyjna zależy to czy dany test jest ilościowy, półilościowy czy jakościowy.

Testy ilościowe charakteryzują się największą dokładnością i wiarygodnością. Zapewniają one pomiar stężenia przeciwciał IgE, na podstawie minimum 3 punktowej krzywej kalibracyjnej wykonywanej najrzadziej raz na serię badań lub serię odczynników. Wiarygodny test ilościowy powinien podawać wyniki liczbowe w jednostkach identyfikowalnych z międzynarodowo uznaną normą wg. WHO, a dostęp do oryginalnego przebiegu krzywej kalibracyjnej należy do dobrej praktyki laboratoryjnej.

Na wiarygodność uzyskiwanych wyników oprócz rodzaju kalibracji wpływ mogą mieć również parametry biologiczne i fizykochemiczne surowicy pacjenta. Wpływ próbki badanej (matrycy) na przebieg reakcji antygen-przeciwciało, a tym samym na uzyskany wynik określamy mianem efektu matrycowego. Krzywa kalibracyjna wykonywana indywidualnie dla każdego testu pozwala na uwzględnienie efektu matrycowego ponieważ zapewnia jednakowe warunki reakcji immunochemicznej dla kalibratorów i pól testowych. Dodatkowo indywidualna krzywa kalibracyjna uwzględnia pomiar tła i zapobiega uzyskaniu wyników fałszywie dodatnich związanych ze zmiennością biologiczną składu badanej surowicy.

Testy półilościowe natomiast podają wyniki przyporządkowane do klas (np. od I do VI), określając w ten sposób ilość oznaczanego składnika w badanej próbce, bez konieczności odnoszenia specyficznej charakterystyki danej próbki do krzywej kalibracyjnej. Ten typ testów może niekiedy prezentować również wyniki w postaci liczbowej, jednak wg WHO testy te nie charakteryzują się liniowością ani równoległością oznaczeń ilościowych.

Podsumowując wynik stężenia sIgE wyrażony liczbą nie zawsze oznacza, że test jest ilościowy. Dlatego tak istotne jest zwrócenie uwagi na rodzaj zastosowanej krzywej kalibracyjnej. Od tego czy wybierzemy test jakościowy, półilościowy czy ilościowy zależy wiarygodność uzyskanych wyników. Przy czym należy zwrócić uwagę, że testy ilościowe charakteryzują się największą wiarygodnością.

Autor: Prof. dr hab. n. med. Urszula Demkow   

Bibliografia:

1.      Sánchez-Borges M., 2011, Evidence based approaches to diagnosis and management, WAO White Book on Allergy, 101-105

2.      Ansotegui IJ, et al., 2020, IgE allergy diagnostics and other relevant tests in allergy, a World Allergy Organization position paper. World Allergy Organ J., 25, 13(2)

3.      Sztefko K., 2011, Problemy standaryzacji i kalibracji metod immunochemicznych. Journal of Laboratory Diagnostics, 47, 7-15

4.      Grzywnowicz M., 2014, Czynniki wpływające na wiarygodność oznaczenia IgE w diagnostyce serologicznej alergii. Alergia, 3, 42-46